Als het aan de Spaanse voetbal- en spelersbonden ligt is de speelronde dit weekend voorlopig de laatste in de Spaanse voetbalcompetities. De bonden liggen in de clinch met de regering die op 30 april jl. een nieuwe wet heeft afgekondigd die voorziet in de collectieve uitbating van de Spaanse voetbalrechten. De bonden zijn niet tegen zo´n collectieve uitbating, maar wel tegen een aantal onderdelen van de nieuwe wet en voelen zich gepasseerd bij de totstandkoming ervan. De nieuwe wet moet met ingang van het seizoen 2016/2017 van kracht worden om de clubs de gelegenheid te geven hun lopende contracten uit te dienen. Spanje kent een lange geschiedenis van conflicten over uitzendrechten in het betaalde voetbal. Sinds het seizoen 1997/1998 bepalen de Spaanse clubs zelf met wie zij in zee gaan voor de verkoop van de rechten. Mediagiganten als het Catalaanse Mediapro en het Madrileense Sogecable zijn al jaren met elkaar verwikkeld in rechtszaken over voetbalrechten en geschillen op het gebied van oneerlijke concurrentie. Met de nieuwe wet behoren die conflicten tot het verleden, omdat clubs zelf geen contracten meer zullen sluiten voor de uitbating van de rechten en de wet in detail regelt hoe de gelden worden verdeeld. Ook is het volgens de regering om commerciële redenen de hoogste tijd dat de Spaanse voetbalcompetitie een omzet gaat genereren die recht doet aan haar hoge niveau en de populariteit ervan in binnen- en buitenland. Een collectieve exploitatie, zoals al lang het geval is in landen als Engeland en Duitsland met competities van vergelijkbaar niveau, is daartoe de sleutel. De Spaanse regering ziet in de nieuwe wet ook een oplossing voor de exorbitante schuldenlast van de clubs in het Spaanse betaald voetbal. Volgens de Minister van Onderwijs, Cultuur en Sport, José Ignacio Wert, gaat het anno 2015 om een collectieve schuld van meer dan drie miljard euro. De Spaanse banken zijn met afstand de grootste schuldeisers, maar ook de Spaanse fiscus en de Sociale Zekerheidsinstanties hebben samen een vordering van 600 miljoen euro uitstaan bij de clubs. Onderdeel van de nieuwe wet is een controlemechanisme waarmee gegarandeerd een deel van de inkomsten uit de televisierechten wordt gebruikt voor de aflossing van deze schulden. De Minister verwacht dat de voetbalrechten in eigen land één miljard euro zullen opbrengen en buiten Spanje nog eens 400 à 500 miljoen. Dat zou neerkomen op een verdubbeling van de inkomsten van het seizoen 2013-2014. De regering vindt dat de bedragen sowieso rechtvaardiger onder de clubs van de Primera División moeten worden verdeeld. Op dit moment vangt de nummer 1 van de Primera División zeven keer zo veel als de hekkensluiter. De nieuwe wet halveert dat verschil. Volgens berekeningen van het ministerie betekent dat in concreto dat de kampioen van de Primero División 141 miljoen euro zal kunnen bijschrijven en de hekkensluiter 42 miljoen euro. De regering maakt er geen geheim van dat de achterliggende gedachte van de wet ook is de Spaanse competitie spannender te maken. In de afgelopen tien seizoenen werd de ´Liga´ negen keer gewonnen door ofwel Real Madrid ofwel FC Barcelona. Wat zijn de bezwaren van de bonden? Zij verwijten de regering in de eerste plaats dat toezeggingen om de bond bij de onderhandelingen te betrekken niet zijn nagekomen. Het resultaat is, aldus voorzitter Luis Rubiales van de spelersvakbond AFE, dat de clubs van de lagere competities er zeer bekaaid afkomen. Van de inkomsten die toekomen aan de clubs in het Spaanse betaald voetbal gaat 90% naar de Primera División en 10% naar de Segunda División (vergelijkbaar met de Nederlandse Jupiler league). De spelersbond vindt deze verdeling onevenwichtig en wijst op landen als Duitsland en Frankrijk waar een verhouding van 80/20 bestaat. Daarnaast vindt de bond dat een deel van de opbrengsten van de verkoop van voetbalrechten rechtstreeks moet toekomen aan spelers. Ook in dat verband wordt gewezen op de situatie in het buitenland, zoals Engeland en Frankrijk waar respectievelijk 1,5% en 1,09% van de collectieve exploitatierechten wordt gereserveerd voor bepaalde groepen spelers. Volgens Rubiales moet het dan niet gaan om spelers van het hoogste niveau die immers al miljoenen per jaar verdienen, maar om de laagste regionen waar de beloningen zeer bescheiden zijn. Topspelers als Xavi, Iniesta, Casillas en Ramos hebben openlijk hun steun betuigd aan de spelersbond. In een persbericht van 6 mei jl. heeft de Spaanse voetbalbond RFEF ongekend hard uitgehaald naar de Spaanse regering en een staking voor onbepaalde tijd aangekondigd die op 16 mei zou moeten ingaan. De bond noemt de handelwijze van de regering “respectloos” en voelt zich als belangrijkste orgaan binnen het Spaanse betaalde voetbal “genegeerd, geminacht en gekleineerd”. En dan is er nog de LFP, verantwoordelijk voor de organisatie van de twee hoogste Spaanse voetbalcompetities, die op haar beurt de staking onrechtmatig en “van rechtswege nietig” noemt omdat deze zonder haar steun is afgekondigd. De LFP heeft in een communiqué van 6 mei haar onvoorwaardelijke steun voor de nieuwe wet betuigd en gerechtelijke stappen tegen de bond aangekondigd. Het nieuwste conflict rond de uitzendingrechten maakt weer eens pijnlijk duidelijk dat Spanje teveel organisaties kent in het betaalde voetbal. Dat zij alle hun stem willen laten horen is begrijpelijk maar wel een probleem in een land waar geen traditie van overleg en consensus bestaat in het wetgevingsproces. Mocht er daadwerkelijk gestaakt gaan worden dan komt er vooralsnog geen ontknoping in de Spaanse competitie, waarin op dit moment, met drie speelronden te gaan, Barça 2 punten voorstaat op Real Madrid.
